Ж.Ганбаатар: Ангарскийн нефтийн үйлдвэрт гал гараагүй учраас шатахууны нийлүүлэлтэд доголдол үүсэхгүй

ОХУ-ын Ангарскийн газрын тос боловсруулах үйлдвэрт өчигдөр гал түймэр гарсан. Уг түймрийн улмаас манай улсад нийлүүлэгдэх шатахуун тасалдах асуудал үүсэх эсэх талаар Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд тайлбар өглөө.

Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Ж.Ганбаатар "Ангарскийн үйлдвэрийн АИ-92, А-80, дизель түлшийг нэрдэг хэсэгт гал гараагүй. Харин үйлдвэрийн хашаанд байдаг жижиг цехэд гал гарсныг хэлсэн. Галыг богино хугацаанд унтрааж чадсан байна. Монгол Улс руу нийлүүлж байгаа дизель түлш болон АИ-92 шатахуунд доголдол үүсэх хэмжээний асуудал биш гэдэг хариуг өгч байна. Томоохон хэмжээний гал гарсан бол богино хугацаанд унтраах боломжгүйг та бүхэн мэдэж байгаа" гэв

Ирэх онд манай салбар 5 их наяд төгрөгийг улсын төсвийн орлогод оруулна. Нийт 36 сая тонн нүүрс, 20 тонн алт, 6.5 сая баррель газрын тос экспортолно. Уул уурхайн компаниуд 70 сая нүүрсийг ч олборлох боломжтой. Гэвч тээвэрлэх боломж ямар билээ, та бүхэн мэднэ. Далд уурхайн төслийн барилгын ажил 84 хувьтай байна. Эрдэнэт үйлдвэрийг түшиглэн зэс боловсруулах үйлдвэр байгуулах ажил үргэлжилж байна.

Тус үйлдвэрийн нөөцийг нэмэхээр хайгуулын 6 тусгай зөвшөөрөл олгов. Ингэснээр үйлдвэрийг дахин 60 жил ашиглах боломж бүрджээ. Эрдэнэтийн баяжмал дахь зэсийн агуулга буурсаар байна. Үүнийг иргэд нөөц буурлаа хэмээн андуурдаг. БНХАУ жилд 4 тэрбум тонн нүүрс хэрэглэдэг. Манай улс ээн онд 23 сая тонн коксжсон нүүрс гаргасан. Тус улсын коксжсон нүүрсний 30-40 хувийг манай улс хангадаг. Зэс олборлогчид 20 хувийн буюу маш өндөр АМНАТ төлдөг.

Иймд манай улс хэдий зэсийн нөөцтэй ч энэ салбарт хөрөнгө оруулалт хийхгүй байна. “Оюутолглй” компанийн 6.5 сая тонн зэсийн баяжмалаас АМНАТ авч байна. Алт цэвэршүүлэх үйлдвэр байгуулсны дараа баяжмал дахь алтанд АМНАТ ногдуулах боломжтой. Ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрлийг сүүлийн жилүүдэд зогсоосон байсан ч эргэн сэргээсэн.

Гэхдээ сонгон шалгаруулалт зарлахдаа нийт тусгай зөвшөөрлийн тоог нэмэхгүй байх бодлого барьж байна. Үүний сацуу 47 тусгай зөвшөөрлийг цуцалж, 97 тусгай зөвшөөрлийн хугацааг дуусгавар болгов. Цагаан суваргын зэсийн ордыг ашиглалтад оруулахаар бэлтгэл ажил үргэлжилж байна. Зэс олборлогчид 20 хувийн буюу маш өндөр АМНАТ төлдөг. Иймд манай улс хэдий зэсийн нөөцтэй ч энэ салбарт хөрөнгө оруулалт хийхгүй байна. Зэсийн үнэ 1 тонн 5000 ам.доллараас давбал 20 хувийн татвар ногдуулж байна. Сангийн яам энэ тооцоог хийдэг. ОТ Тогтворжуулалтын гэрээтэй тул үнээс үл хамааран 5 хувийн, Эрдэнэт 20 хувийн АМНАТ төлж байна. “Эрдэнэт”, “Тавантолгой”, “Оюутолгой”, жижиг “Тавантолгой”, “Энержи ресурс”, Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр болон төмөр замын төслүүдэд ажиллалаа. Уул уурхайн бирж байгуулах бэлтгэлийг бид хангаж байна. Уул уурхайн биржийн тухай хуулийг батлах хүртэл бид журам батлан, биржээр худалдана. Санхүүгийн зохицуулах хороо хяналт тавина. Бүх нүүрсийг биржээр худалдах боломж одоогоор хомс байна. Ирээдүйн Эрдэнэт, ОТ-г одооноос олж илрүүлэх ёстой.